De haven De Pijp in Beverwijk stamt uit de 16e eeuw. Rond die tijd werd een kanaal naar de haven aangelegd om overstromingen te voorkomen. Dit kanaal werd De Pijp genoemd. Na 1900 floreerde de tuinbouw in Beverwijk, mede door de grote aardbeienproductie, waar Beverwijk bekend om was. Deze producten werden voornamelijk via de haven per boot vervoerd naar Amsterdam en verder. In die tijd werd er tevens een spoorlijn aangelegd tussen Haarlem en Uitgeest. De spoorlijn passeerde het kanaal de Pijp. Sindsdien is de haven alleen toegankelijk voor kleine schepen, de doorvaarhoogte van de spoorbrug is namelijk beperkend voor grotere schepen. De haven is omringd door een gelijknamig bedrijventerrein, waar 275 bedrijven gevestigd zijn.

Het dorp IJmuiden is ontstaan door de aanleg van het Noordzeekanaal dat in 1876 gereed was. De sluizen die het Noordzeekanaal met de Noordzee verbinden en het waterpeil reguleren, staan in de haven van IJmuiden. Voor het onstaan van IJmuiden was er tussen Rotterdam en Den Helder geen mogelijkheid om vanuit zee het land binnen te varen.

IJmuiden heeft een open zeehaven. IJmuiden is, na Rotterdam en Amsterdam, de derde haven van Nederland. De haven heeft een krachtige marktpositie door de gunstige geografische ligging en verschillende bedrijvigheden, zoals de op- en overslag van verse en diepgevroren vis-, ferry- en cruisevaart. Ook is de haven een belangrijke schakel voor activiteiten die zich op enige afstand van de kust plaatsvinden, zoals de exploratie en winning van olie en gas en de bouw van windmolens.