Meer dan een eeuw lang is op het Hembrugterrein munitie geproduceerd. Dit gebeurde in zwaar beveiligde gebouwen die speciaal hiervoor gebouwd werden en verspreid lagen over het terrein. Door de jaren heen werden gebouwen gesloopt en toegevoegd. Hierdoor zijn er gebouwen in verschillende stijlen en uit verschillende perioden in het gebied te vinden. Ieder gebouw had zijn eigen functie. Alle gebouwen kregen een nummer, sommige gebouwen hadden een bijnaam en ieder gebouw had zijn eigen functie. Zo was er bijvoorbeeld ‘De Grote Boerderij’ (1905), dat als bergplaats voor munitie fungeerde en gebouw 420 (1951) waar schokbuizen en ontstekingsbuizen werden samengesteld.

Bedrijfsschool – Foto: Peter Marcuse

Hoewel het werk zwaar, gevaarlijk en vuil is, staat de wapenfabriek bekend als een sociale werkgever. In de jaren 1930 wordt een eigen bedrijfsschool opgericht waar jonge mannen in twee of drie jaar een diploma kunnen halen in metaalbewerking. Een baan is gegarandeerd. Na het behalen van het diploma kom je automatisch in dienst bij de wapenfabriek. Daarnaast voert de wapenfabriek ze als één van de eerste fabrieken een negenurige werkweek in, duurt een werkweek maar zes dagen, hebben ze al vroeg een pensioenvoorziening en betalen ze door bij ziekte. Later krijgen de arbeiders uit Amsterdam reisgeld voor het openbaar vervoer en er komt fietsengeld voor de arbeiders uit Zaandam.

In de jaren ’80 neemt Eurometaal de munitieproductie over. Teruglopende bestellingen en strengere controlers op veiligheidsvoorschriften, met name na de vuurwerkramp in Enschede, zorgen er echter voor dat het bedrijf al in 2003 haar deuren moet sluiten. De gebouwen, waaronder veel Rijksmonumenten, vormen echter het bewijs dat dit echt één van de belangrijkste locaties van militair en industrieel erfgoed in Nederland is.

Foto: Peter Marcuse